Đám cưới được xem là sự kiện trọng đại trong cuộc đời của mỗi người, đặc biệt tại miền Bắc Việt Nam, nơi các phong tục cưới hỏi đã được duy trì từ lâu đời và mang đậm tính truyền thống. Dù thời gian và xã hội có thay đổi, nhưng các nghi thức lễ cưới miền Bắc vẫn giữ nguyên những giá trị cốt lõi, với ba lễ cơ bản là: Lễ dạm ngõ, lễ ăn hỏi và lễ cưới (lễ đón dâu).
Lễ dạm ngõ ở miền Bắc
Lễ dạm ngõ hay còn gọi là lễ chạm ngõ là nghi lễ đầu tiên trong chuỗi nghi thức lễ cưới miền Bắc truyền thống. Đây là bước khởi đầu quan trọng, tạo nền tảng cho các nghi lễ tiếp theo.
Trong lễ dạm ngõ, nhà trai sẽ chọn một ngày đẹp để đến gặp gỡ và thưa chuyện với gia đình nhà gái. Đây là dịp để hai gia đình chính thức gặp nhau, tìm hiểu và bàn bạc về việc cưới hỏi của con cái.
Lễ vật trong lễ dạm ngõ thường đơn giản gồm: trầu cau, chè, thuốc và bánh kẹo, với số lượng chẵn để biểu trưng cho sự đầy đủ, sung túc. Thành phần tham dự trong lễ này thường chỉ gồm nội bộ gia đình hai bên, bao gồm cô dâu, chú rể, bố mẹ và anh chị em ruột của họ.
Trong buổi gặp mặt, nhà gái sẽ chuẩn bị trà, bánh kẹo, trái cây để mời khách. Sau khi nhà trai trao lễ vật, nhà gái sẽ mang lên bàn thờ gia tiên để thắp hương, biểu thị sự kính trọng và tôn kính tổ tiên. Hai bên gia đình sẽ cùng nhau bàn bạc về việc chọn ngày đẹp và các thủ tục cần thiết cho lễ ăn hỏi và lễ cưới. Sau lễ dạm ngõ, cô dâu chính thức được xem như đã có nơi có chốn, chuẩn bị cho bước vào hôn nhân.
Lễ ăn hỏi ở miền Bắc
Lễ ăn hỏi là một trong những nghi thức lễ cưới miền Bắc quan trọng, là sự kiện thông báo chính thức về việc hứa gả con cái giữa hai họ. Trong lễ này, các thủ tục như ăn hỏi, xin cưới và nạp tài thường được gộp lại và diễn ra trong cùng một ngày. Nhà trai sẽ mang đến nhà gái các tráp lễ ăn hỏi, bao gồm 30 chục trầu, bánh kẹo, rượu, chè và nhiều lễ vật khác.
Trong lễ ăn hỏi, sau khi bố chú rể và bố cô dâu giới thiệu thành phần tham dự, mẹ chú rể sẽ lần lượt đưa 30 chục trầu, mỗi chục trầu tương ứng với một nghi thức trong lễ ăn hỏi: chục trầu đầu tiên dành cho nghi thức ăn hỏi, chục trầu thứ hai dành cho nghi thức xin cưới và chục trầu thứ ba là cho lễ nạp tài. Sau khi nhà gái nhận đủ các lễ vật, tráp ăn hỏi sẽ được mở ra và một phần lễ vật được mang lên bàn thờ gia tiên để thắp hương.
Ở miền Bắc, tráp ăn hỏi thường là số lẻ có thể gồm 5, 7, 9 hoặc 11 tráp, các lễ vật bên trong có số lượng là bội số của 2. Tùy thuộc vào điều kiện và yêu cầu của hai gia đình mà sẽ có số lượng tráp phù hợp.
Những lễ vật không thể thiếu trong các tráp ăn hỏi bao gồm bánh cốm, bánh phu thê, mứt sen, chè, rượu, trầu cau và thuốc lá. Đặc biệt, nhà trai phải chuẩn bị 3 phong bì đựng tiền (gọi là lễ đen), một phong bì dành cho nhà nội cô dâu, một phong bì dành cho nhà ngoại và phong bì thứ ba để thắp hương trên bàn thờ.
Sau các nghi thức này, cô dâu và chú rể sẽ ra mắt hai họ, rót nước, mời trầu các vị quan khách. Khoảng thời gian giữa lễ ăn hỏi và lễ cưới có thể kéo dài từ 3 ngày đến 1 tuần, hoặc lâu hơn tùy theo sự lựa chọn ngày đẹp của hai bên gia đình.
Xem thêm: Dịch vụ trang trí gia tiên tại Hisdecor – Nơi đem lại sự sang trọng cho ngày vui của bạn
Lễ cưới miền Bắc
Lễ cưới hay còn gọi là lễ đón dâu, là nghi thức quan trọng nhất trong chuỗi các lễ cưới hỏi ở miền Bắc. Trước lễ cưới một ngày, nếu hai gia đình không tổ chức tiệc chung, nhà gái thường mời khách đến dự tiệc tại nhà, đây là bữa tiệc mặn nhằm chúc phúc cho cô dâu chú rể. Chú rể thường phải có mặt trong buổi tiệc này, như một phần của phong tục và nghi thức.
Vào ngày cưới, theo giờ đẹp đã được chọn sẵn, chú rể sẽ cùng bố mẹ và đại diện nhà trai đến nhà gái để đón cô dâu. Chú rể sẽ ngồi trên xe hoa và cầm theo hoa cưới, biểu trưng cho sự hạnh phúc và khởi đầu mới. Họ hàng nhà trai sẽ đi theo trên một xe riêng.
Cô dâu sẽ được trang điểm, mặc váy cưới, chú rể thì mặc vest lịch sự. Nhà trai và nhà gái sẽ giới thiệu thành phần tham dự, rồi nhà trai trao trầu xin dâu cho nhà gái, xin phép cho chú rể lên phòng đón cô dâu.
Sau đó, cô dâu và chú rể sẽ thực hiện nghi thức thắp hương trên bàn thờ gia tiên tại nhà gái, để cầu mong sự phù hộ của tổ tiên cho cuộc sống hôn nhân sau này. Tiếp theo, nhà trai sẽ xin phép được đưa cô dâu về nhà chồng. Khi về đến nhà trai, nghi thức thắp hương tại bàn thờ gia tiên sẽ được thực hiện một lần nữa. Sau đó, buổi lễ cưới sẽ diễn ra với các bài phát biểu của đại diện hai bên gia đình, trao quà cưới và bữa tiệc mặn hoặc ngọt kèm theo các chương trình văn nghệ.
Lễ lại mặt
Sau lễ cưới miền Bắc, cô dâu chú rể sẽ thực hiện lễ lại mặt, một nghi thức truyền thống biểu trưng cho lòng hiếu thảo và sự tôn trọng đối với gia đình nhà gái. Thời gian thực hiện lễ lại mặt thường là ngay sau ngày cưới, tuy nhiên, điều này còn tùy thuộc vào điều kiện công việc và khoảng cách địa lý giữa hai gia đình.
Đồ lễ cho lễ lại mặt thường gồm: gà trống, gạo nếp hoặc đơn giản hơn là bánh kẹo, rượu thuốc. Cô dâu chú rể sẽ mang những lễ vật này về nhà ngoại, thắp hương bàn thờ tổ tiên và dùng bữa cơm thân mật cùng gia đình. Lễ lại mặt thể hiện sự chu đáo, quan tâm của nhà trai đối với nhà gái, đồng thời nhắc nhở cô dâu chú rể về trách nhiệm đối với cả hai bên gia đình.
Quy trình lễ cưới miền Bắc mang đậm nét truyền thống với những nghi thức tỉ mỉ và ý nghĩa sâu sắc. Từ lễ dạm ngõ đến lễ cưới và lễ lại mặt, mỗi bước đều phản ánh sự tôn trọng, chu đáo và sự kết nối giữa hai gia đình. Đây không chỉ là dịp để các cặp đôi chính thức nên duyên vợ chồng, mà còn là cơ hội để thể hiện lòng hiếu thảo và sự kính trọng đối với tổ tiên và gia đình hai bên.
Để tìm hiểu thêm nhiều điều thú vị về các nghi thức, phong tục cưới hỏi các vùng miền ở Việt Nam, hãy đọc các bài viết trên mục Tin Tức của Hisdecor. Chúng tôi luôn cập nhật những thông tin mới nhất, giúp bạn hiểu biết thêm về truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Xem thêm: Dịch vụ trang trí tiệc cưới
