Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong các nghi lễ truyền thống của người Việt và biểu tượng của sự hòa hợp và thịnh vượng. Tuy nhiên, để tạo nên một mâm ngũ quả đẹp mắt và đầy ý nghĩa, việc lựa chọn và sắp xếp các loại quả sao cho hợp lý là điều không hề đơn giản.
Trong bài viết này, Hisdecor sẽ cùng bạn tìm hiểu ý nghĩa của từng loại quả trong mâm ngũ quả và hướng dẫn cách bày trí mâm ngũ quả đẹp mắt cho các dịp lễ quan trọng.
I. Ý nghĩa của mâm ngũ quả trong văn hóa truyền thống Việt Nam
Mâm ngũ quả thường được trang trí với năm loại trái cây khác nhau, tượng trưng của năm màu sắc trái cây. Đối với người Việt, con số 5 mang ý nghĩa tượng trưng cho ngũ phúc, bao gồm:
- Phú: Sự giàu có và tài chính dồi dào.
- Quý: Phẩm giá và sự sang trọng.
- Thọ: Tuổi thọ dài lâu.
- Khang: Sức khỏe dồi dào.
- Ninh: Cuộc sống an lành và bình yên.
Trong Phật giáo, năm màu sắc của mâm ngũ quả đại diện cho “ngũ thiện căn” gồm: tín căn (lòng tin), tấn căn (ý chí), niệm căn (nhớ), định căn (tâm ổn định) và huệ căn (trí tuệ). Các loại quả thường thấy trên mâm ngũ quả trong dịp Tết đều có ý nghĩa đặc biệt:
- Bưởi, dưa hấu: Biểu thị sự đầy đủ và may mắn.
- Trái hồng, quýt: Mang ý nghĩa về sự thành công và may mắn.
- Trái lê: Gợi ý về sự thuận lợi trong mọi việc.
- Trái lựu: Mong muốn có nhiều con cháu và niềm vui trong gia đình.
- Trái đào: Đại diện cho sự thăng tiến.
- Mai: Ngụ ý hạnh phúc và sự ổn định trong gia đình.
- Trái táo (táo đỏ): Tượng trưng cho sự phú quý.
- Thanh long: Đem đến sự hội tụ của rồng và mây.
- Quả trứng gà hình trái đào tiên: Thể hiện lộc trời ban.
- Dừa: Âm gần giống “vừa”, biểu thị sự đủ đầy.
- Sung: Mong muốn sự sung túc toàn diện.
- Đu đủ: Đại diện cho sự thịnh vượng và đầy đủ.
- Xoài: Âm gần giống “xài”, cầu mong không thiếu thốn.
II. Mâm ngũ quả theo các vùng miền
1. Miền Bắc
Người miền Bắc chú trọng đến việc sắp xếp mâm ngũ quả sao cho vừa đẹp mắt, vừa đúng phong thủy.
Mâm ngũ quả thường gồm:
- Chuối xanh
- Bưởi
- Phật thủ
- Sung
- Hồng
- Quất cảnh
- Ớt
- Dứa
Màu sắc của quả phải hài hòa theo Ngũ hành: Kim (trắng), Mộc (xanh lá), Thủy (đen), Hỏa (đỏ), Thổ (vàng).
Chuối xanh đặt dưới cùng, bưởi ở giữa, các loại quả khác xếp xung quanh với sự chú ý đến màu sắc và hình dáng.
2. Miền Trung
Do điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt, mâm ngũ quả ở miền Trung thường đơn giản hơn. Mâm ngũ quả có thể bao gồm:
- Thanh long
- Chuối
- Dưa hấu
- Mãng cầu
- Dứa
- Sung
- Cam, quýt.
Sự đơn giản này thể hiện tâm thành và sự chú trọng đến ý nghĩa hơn là hình thức.
3. Miền Nam
Tại miền Nam, mâm ngũ quả được bày theo mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài”, tượng trưng cho sự đủ đầy và sung túc. Các loại quả thường thấy là:
- Mãng cầu
- Sung
- Dừa
- Đu đủ
- Xoài
Người miền Nam cũng thường tránh các loại quả có cách phát âm không may mắn như chuối, lê, cam và quýt. Các quả lớn như đu đủ, dừa, và xoài thường được đặt trước, các quả nhỏ hơn được sắp xếp xung quanh sau.
III. Cách bày trí mâm ngũ quả đúng cách
Cách 1
Nguyên liệu cần chuẩn bị
- 12 quả quýt
- 5 quả xoài
- 1 quả vú sữa
- 1 quả phật thủ
- 1 quả thanh long
- 1 quả lê
- 1 quả táo
- 8 quả ớt
Các bước thực hiện bày trí mâm ngũ quả
Bước 1: Bắt đầu bằng việc xếp các quả quýt vào trung tâm của đĩa.
Bước 2: Tiếp theo, đặt xen kẽ mỗi quả xoài với một quả quýt dọc theo viền của đĩa.
Bước 3: Đặt quả thanh long ở giữa đĩa, phía trên các quả quýt. Xung quanh thanh long, sắp xếp các quả vú sữa, phật thủ, táo, một quả quýt và quả lê để tạo sự ổn định cho thanh long.
Bước 4: Cuối cùng, đặt các quả ớt vào các vị trí giữa quả xoài và quýt trên viền đĩa, sau đó trang trí những khoảng trống còn lại bằng quất sao cho hài hòa và đẹp mắt.
Cách 2
Nguyên liệu cần chuẩn bị
- 1 quả dưa hấu
- 2 quả xoài
- 1 quả quýt
- 2 trái mãng cầu
- 1 trái đu đủ
- 1 trái dừa
- 2 quả dứa hay trái thơm.
Các bước thực hiện bày trí mâm ngũ quả
Bước 1: Bắt đầu bằng cách đặt những quả lớn nhất ở vị trí trung tâm để làm trụ chính, sau đó xếp các quả nhỏ hơn xung quanh chúng, đảm bảo tất cả quả đều đứng vững và cân đối.
Bước 2: Tiếp theo, trang trí xung quanh mâm bằng các phụ kiện như quạt giấy, hoa trạng nguyên, lá kim tiền và các cây treo. Sử dụng súng bắn keo để cố định các phụ kiện, tạo thêm sự nổi bật và hoàn thiện cho mâm ngũ quả.
IV. Những lưu ý khi bày mâm ngũ quả
1. Hiểu sai về ý nghĩa của mâm ngũ quả và các loại quả
Mâm ngũ quả dựa trên thuyết Ngũ hành của phương Đông, do đó, việc bày trí cần tuân theo nguyên tắc này để tránh chọn các loại trái cây không phù hợp hoặc không đủ đại diện cho 5 màu sắc của Ngũ hành.
Dưới đây là các loại trái cây tương ứng với từng hành:
- Kim (màu trắng): Dưa lê trắng, lê trắng.
- Mộc (màu xanh lá): Dưa hấu, chuối xanh, xoài xanh, đu đủ xanh, mãng cầu, na, sung, dừa.
- Thủy (màu đen): Nho đen, vú sữa, và các loại trái cây màu tối.
- Hỏa (màu đỏ): Táo đỏ, hồng, dừa lửa, thanh long.
- Thổ (màu vàng): Cam vàng, quýt vàng, dưa hấu vàng, dưa lê vàng, xoài chín, phật thủ.
2. Chọn trái cây đã quá chín để bày trí
Nên tránh sử dụng trái cây đã quá chín cho mâm ngũ quả. Trái cây chín quá sẽ dễ bị hư hỏng và không giữ được vẻ tươi mới trong suốt thời gian trưng bày. Nên lựa chọn trái cây vừa chín tới để đảm bảo sự tươi ngon và độ bền trong thời gian sử dụng.
Nhiều người nghĩ rằng trái cây cần phải bóng loáng để đẹp mắt, nhưng việc này có thể khiến chúng nhanh hỏng.
3. Bày trí quá số lượng loại quả
Mặc dù hiện nay có nhiều loại trái cây, nhưng mâm ngũ quả chỉ nên bày đúng số lượng quy định, không thêm hoa hay thực phẩm khác. Chỉ nên chọn 5 loại quả để đảm bảo sự trang nghiêm và ý nghĩa của mâm ngũ quả.
4. Chọn sai số lượng quả chuối hoặc cắt nải chuối thành nhiều phần để bày trí
Khi bày chuối, nên chọn nải chuối đều, các quả phân bổ đồng đều và hướng lên trên, tượng trưng như bàn tay nâng đỡ. Số lượng quả chuối nên là số lẻ, tượng trưng cho việc đón lộc cho toàn gia đình.
Lựa chọn quả chuối to, đều, có da quả mịn màng, màu vàng chanh hoặc xanh nhạt và có mùi thơm nhẹ của chanh.
Khi bày trí mâm ngũ quả ngày Tết, việc hiểu rõ ý nghĩa và cách sắp xếp các loại trái cây không chỉ giúp bạn tạo nên một mâm ngũ quả đẹp mắt mà còn thể hiện sự tôn trọng đối với các giá trị truyền thống.
Nếu bạn muốn có một mâm ngũ quả không chỉ đẹp mà còn đầy đủ ý nghĩa mà không phải tốn quá nhiều công sức, dịch vụ bày mâm ngũ quả trọn gói của Hisdecor chính là lựa chọn lý tưởng.
Hisdecor chuyên cung cấp dịch vụ bày trí mâm ngũ quả chuyên nghiệp, đảm bảo chất lượng và sự hoàn hảo trong từng chi tiết. Hãy để Hisdecor giúp bạn tạo nên một mâm ngũ quả ấn tượng và ý nghĩa, làm nổi bật không khí Tết trong gia đình bạn.
Liên hệ với Hisdecor để được tư vấn và đặt dịch vụ bày mâm ngũ quả trọn gói ngay hôm nay!
